Erinimeliste algebraliste murdude liitmine ja lahutamine

Eri­nimeliste algebraliste murdude liitmisel ja lahutamisel teisendame need ühe­nimelisteks ning rakendame siis ühe­nimeliste murdude liitmise (lahutamise) ees­kirja.

Näide 1

5a8xy2x3+3b4x4y2 = 5ax38x4y2+6by8x4y2 = 5ax3 + 6by8x4y2

Ruumi ja aja kokku­hoiu mõttes jätame sellistes teisendustes alla­kriipsutatud osa kirjutamata. Pärast laiendamist kirjutame laiendatud murdude summa kohe ühe algebralise murruna. See­juures arvestame murdude ees olevaid märke.

Näide 2

3s2t15sv+4t3v10st-2v5s6tv = 45s2v + 40st2 - 12tv230stv

Näide 3

a2a + ba - b+ba - ba + b = a3 - a2b + ab + b2a + ba - b

Kui tulemuse lugejas leidub sarnaseid liikmeid, siis koondame need. Võimaluse korral tegurdame lugeja ning taandame murru.

Näide 4

b + 112b23a-a - 318ab2b+29b4ab = 3ab + 1 - 2ba - 3 + 8ab36ab2 = 3ab + 3a - 2ab + 6b + 8ab36ab2 = 3a + 6b + 9ab36ab2 = 31a + 2b + 3ab3612ab2 = a + 2b + 3ab12ab2

Näide 5

2a2 - b2-1a2 + ab = 2a - ba + ba-1aa + ba - b = 2a - a - baa + ba - b = a + b1aa + b1a - b = 1aa - b

Näide 6

a2a + 2b-2ab - b2a2 - b2+a2a - 2b = a2a + ba - b-2ab - b2a - ba + b2+a2a - ba + b = aa - b - 22ab - b2 + aa + b2a + ba - b = a2 - ab - 4ab + 2b2 + a2 + ab2a + ba - b = 2a2 - 4ab + 2b22a + ba - b = 

21a - b2a - b21a + ba - b1 = a - ba + b

Näide 7

b + 3b2 - 9+63 - b = b + 3b - 3b + 3+6-b - 3 = b + 3b - 3b + 3-6b - 3b + 3 = b + 3 - 6b + 3b - 3b + 3 = -5b + 15b - 3b + 3 = -5b - 31b - 31b + 3 = -5b + 3

Kui mõni liidetav on täis­avaldis, siis avaldame need algebralise murruna.

Näide 8

a-b-a2 - b2 + abb = a1b-b1b-a2 - b2 + abb1 = ab - b2 - a2 + b2 - abb = -a2b = -a2b

Juhul, kui mõnda liidetavat saab taandada, siis on seda sageli ots­tarbekas enne liitmist ka teha.

Näide 9

aa - 2b+2a + 4ba2 - 4b2 = aa - 2b+2a + 2b1a + 2b1a - 2b = aa - 2b+2a - 2b = a + 2a - 2b

Näide 10

aa - 1+a + 31 - a+a2 + a - 2a2 - 2a + 1 = aa - 1-a + 3a - 1+a + 2a - 11a - 12a - 1 = aa - 1-a + 3a - 1+a + 2a - 1 = a - a - 3 + a + 2a - 1 = a - 1a - 1 = 1

Ülesanded A

13 + 16 = 

1128 – 514 = 

78 – 120 = 

16a + 32a = 

23x – 16x = 

13y – 215y = 

15a – 17b = 

12x + 13y = 

14m + 15n = 

x3a – x26a2 = 

a25b2 – 2a15b = 

3u34x2 – u2x = 

3y4x2 + 52xy = 

3a26b2c – 2a2bc = 

3y25x – 715x2y = 

2a + 12-1 - 2a6 = 

2b + 76-b + 212 = 

7x + 34-x + 120 = 

1 - 2x6+1 + 4x3 = 

a + 44+a + 212 = 

2y + 46+x + 49 = 

m2 + n2mn+1 - nm = 

p2 - q2p2q-p - q2pq2 = 

x2 - 2yx2y+y - x2xy = 

am + bnab+am + cnac = 

2a - bab-a2 - 2b2a2b = 

3u + 2v3u2v-3v + uv2u = 

6 + 2x4x5-2 - x25x4-210x2 = 

1 + 5a315a6b3-ab - 53a4b4+15a3b6 = 

53xy+4y2 - 32y3-4x - 5x24x2y = 

2b - 3c4bc-2c - 53c2+56b3 = 

3x-4 = 

a3+1 = 

n5-5 = 

4x+a + x4 = 

a - x4-4x = 

2m-2m - 3n2 = 

4p + 5q3-3p = 

6a-8a - 3ab2b = 

a2-3b2 + a3a = 

5x + y-3x = 

ax - y+ay = 

3a - 1-2a = 

ma-ma - 2 = 

xx - y+x - yx = 

xy-x + yx - y = 

ab-a - ba + b = 

m2-m + nm - 2 = 

ba + b+aa - b = 

aa - b-ba + b = 

aa - 2-a - 1a + 2 = 

m - nm + n+m + nm - n = 

1x - 3+1x - 1 = 

1x - 3-1x - 1 = 

2a + 3b2a - 3b+2a - b2a + 3b = 

mm - 1-mm + 2 = 

a - 2a + 1-a + 1a = 

a + 2a + 1-a + 1a - 1 = 

2x - uu - x+x - 2uu + x = 

u - 2xu + x-2x + uu - x = 

aa - b+bb - a = 

1x - y-1y - x = 

mm - n+mn - m = 

a - ba + 1+a + b1 + a = 

m + nm + 3-m - n3 + m = 

x + 11 - x+x + 1x - 1 = 

a + 7a - 7-a - 77 - a = 

2u - vu - 2v+v - 2u2v - u = 

ab + 1a + b-b = 

ab - b2a + b-b = 

a-a2 + 2aba + b =  

2m-2m2 - 3mnm - n = 

2ab - b2a - b+a-b = 

2xy - y22x + y-x+y = 

3xyx + 2y-2x+y = 

m2 + n2m - n-m+n = 

2xy + y22x + y+x-y = 

m2 - n2m - n+m-n = 

2b+a-a2 + 2aba + 2b = 

x2 + 4x + 4x + 2-x+2 = 

aa - b+63a + 3b = 

x + 1x - 1-x + 32x - 2 = 

a2a + 2b-2aa + b = 

x3x + 3y+y6x + 6y = 

32x - 2+14x - 4 = 

75m + 5-310m + 10 = 

1a + b+ba2 - b2 = 

1a + b-aa2 - b2 = 

23x - 1-6x - 19x2 - 1 = 

3yx - y2+3x - y = 

2x2x2 + 2xy + y2-2xx + y = 

aa - b+aba2 - 2ab + b2 = 

a - ba + b-a2 + b2a2 - b2 = 

1 - 2x2 - x4x2 - 1+x + 22x + 1 = 

a + ba - b+b2 - 2ab - a - b2a - b2 = 

a + 2ba - b-2a2 - ab - b2a - b2 = 

2b2 - a2 + aba + b2+2a - ba + b = 

4x2 - 3xy - y2x2 - 2xy + y2-3x + 2yx - y = 

3xx2 + x - 2-2x + 2 = 

4x + 1x2 - x - 2+xx + 1 = 

6x + 32x2 - 3x - 2-2x - 2 = 

1x + 3-2x - 43x2 + 8x - 3 = 

592 - 382 - 97 · 11612 - 362+562 - 262662 - 162 = 

1092 + 160 · 32 - 5121392 - 112-382 - 122772 - 272 = 

532 - 372732 + 2 · 73 · 17 + 172-1590 = 

2a - 2a - 1+a2 - 1a + 1 = 

a2 - 2ab + b2a - b-a2 + aba + b = 

4x - 24x2 - 1+4x2x + 1 = 

2x + 4x2 + 4x + 4+x2 - 2xx2 - 4 = 

x - 3x2 - x - 6-2x - 4x2 - 4 = 

2x - 4x2 + 3x - 10-x - 3x2 + 2x - 15 = 

7a + 85a - 5+8 + 4a4 - 4a = 

2x - y4x - 8+y - 2x6 - 3x = 

7n5m2 - m+2n2 - 10m = 

2u + vu2 - 2uv+2v2v2 - uv = 

2aba2 - b2+bb - a = 

xx - y+x2 + y2y2 - x2 = 

aa - b+2abb - a2 = 

uu + 3v-3uv3v + u2 = 

3x + 1x2 - 1+21 - x = 

2b2 + ab - a2a2 - b2-2a - 3bb - a = 

4a - ba2 + ab+2a = 

a2 + b2a2 - b2-a + b2a - 2b = 

m - n2m + 2n-m2 + n2m2 - n2 = 

x - y10x + 10y-x2 + y25x2 - 5y2 = 

2x2 + x + 104x2 - 25+x5 - 2x = 

2z4 - 3z+6z2 + 2z - 89z2 - 16 = 

32x - 1+72x + 1-4 - 20x1 - 4x2 = 

16a - 4b-16a + 4b-6a4b2 - 9a2 = 

a - 12a + 2+a + 13 - 3a+5a - 13a2 - 3 = 

4b4b2 - 1+2b + 13 - 6b+2b - 14b + 2 = 

a - 2a - 1-aa + 1+3a1 + a2 = 

2n + 2+n + 3n2 - 4-3n + 1n2 - 4n + 4 = 

3m + 21 - m2-6m2 - 1-3m - 2m2 + 2m + 1 = 

a + 3bb - a2+a - 3ba2 - b2-2b2a2 - b2a - b = 

1a - 2a - 3+2a - 13 - a+1a - 1)(a - 2 = 

1x2 + x - 2-13x2 + 3x + 2-13 - 3x2 = 

Ülesanded B

4x - y+5x + 5y2y2 - 2x2-2 = 

3a - 4ba2 - b2-3b - 2ab2 - a2+1 = 

x2 - x - 6x2 - 4-2-x - 12 - x = 

11 - a-11 + a-2a1 + a2-4a31 + a4 = 

1a - b2+1a + b2+4aba2 - b22 = 

Kui a = 2,43 ja b = –1,57, siis avaldise väärtus on

 = 

436. Erinimeliste algebraliste murdude liitmine ja lahutamine

Tõesta vihikus, et avaldise 2a2 + 3ab - 9b24a2 - 9b2+a2a + 3b väärtus ei sõltu muutujate a ja b väärtusest.

437. Erinimeliste algebraliste murdude liitmine ja lahutamine

Tõesta vihikus, et kui avaldises 2a + 3a - 1+a2 + 5a + 41 - a2+2a-1 a ≠ ±1, siis muutuja a korrutamisel arvuga k selle avaldise väärtus korrutub samuti arvuga k.

438. Erinimeliste algebraliste murdude liitmine ja lahutamine

Nullist erinevate arvude x ja y summa on 1.

Näita vihikus, et xy-yx=1y-1x.

439. Erinimeliste algebraliste murdude liitmine ja lahutamine

Näita vihikus, et kui arvud a ja b on teine­teise pöörd­arvud, kus a ≠ ±b, siis

1a2 + ab+1ab + b2=1 ja 1a2 - ab-1ab - b2=-1.